BOLEYN MODASI
Kral ve kraliçelerin özel yaşamları hakkında bilgi sahibiysem, o hükümdar mutlaka sevdiğim bir sanatçı, yazar ya da bestecinin hayatında önemli bir rol oynadığındandır. İngiltere kralı VIII. Henry hakkında bilgilerimi Thomas More sayesinde, kraliçe I. Elizabeth hakkındaki bilgilerimiyse Shakespeare sayesinde edindim.
Anne Boleyn, hem Kral Henry’nin başını vurdurduğu ikinci eşi olarak hem de küçük yaşta öksüz kalan Elizabeth’in annesi olduğu için, İngiltere tarihinin en merak edilen kişilerinden biridir. Neyse ki, popüler roman yazarlarının ve Hollywood’un gözdesi olarak Anne Boleyn hakkında bilmek istediğimizden çok daha fazlasını öğrendik. Her pembe dizide aranan aşk, nefret ve ihanet öyküleriyle dolu yaşamıyla sinemanın olduğu kadar televizyon dizilerinin de baş kahramanı olarak çok kez karşımıza çıktı Anne.
Geçtiğimiz hafta vizyona giren “Boleyn Kızı” adlı film, tarihi gerçeklerden uzak bir Anne Boleyn ve kız kardeşi portresi sunuyor seyirciye. Filmin uyarlandığı roman, tarihi gerçeklik iddiası taşıyan bir eser değil, bu yüzden de filmi görkemli kıyafetler içinde, muazzam saray dekorlarında geçen bir pembe dizi niyetine seyretmek daha yararlı olur.
İlk başta, filmde ısrarla Anne Boleyn’in küçük kız kardeşi olduğu söylenen Mary, aslında birkaç yaş büyük ablası. Tarihçiler Anne Boleyn’in doğduğu yılı kesin olarak söyleyemeseler de, Mary’nin abla olduğu konusunda hem fikirler. Bu konu önemsiz görünse de, roman ve film, kendinden önce evlenen küçük kız kardeş karşısında burukluk hisseden abla rolünü Anne için uygun görmüş. Ayrıca bilinen bir başka tarihi olgu, Mary’nin filmde canlandırıldığı gibi, köylü masumiyeti taşıyan pembe yanaklı saf bir kız (Scarlett Johansson) olmadığı. Mary de kardeşi Anne gibi Fransız sarayında vakit geçiriyor, tarihi birkaç metinde “çok erkeğin yatağından geçtiği” sözleri geçiyor. Ayrıca Fransız kralının metresi olduğu söylentileri de İngiltere’ye ulaşıyor.
Filme kaynaklık eden Philippa Gregory’nin romanı da, Mary karakterini tarihsel doğrularıyla ele almıyor. Tam bir macera/aşk romanı havasında yazılmış olmasına rağmen, yazarın bütün öyküyü Mary’nin ağzından birinci tekil şahısta anlatmış olması romanı hoş ve farklı kılıyor. İki kardeş arasında bazen ezen, bazen ezilen olmak; bazen kıskanan bazen de kıskanılan olmak, her kardeşi olanın bildiği bir şeydir. Roman bu duyguyu incelikle vermeyi başarıyor. Mary’nin duyguları, kardeşine karşı hissettikleri, zaman içinde değişip gelişiyor. Küçük kızken başlayan yakınlıkları, baba ve dayılarının onları sarayda pazarlamaları sırasında değişiyor, sonunda ise birbirlerini anlayan ve güvenen iki kadın olarak noktalanıyor.
Roman ve filmin tarihi gerçeklerle örtüşmemesini dert etmezsek, 16. yüzyılda kadınların güce nasıl eriştiklerini ve güçlü kalmak için ne denli özveride bulunmaları gerektiğini güzel gösteriyor. Yer ve zamandan bağımsız olarak seyredersek öyküyü, erkeklerin iktidar savaşında kadınlara biçtikleri oyuncak rolünü de görmemizi sağlıyor. Filmin en önemli iki mesajını Boleyn kızlarının annesi (Kristin Scott Thomas) veriyor. Birincisinde sitem oldu bir ifadeyle “benim hiç sahip olmadığım bir şeye, iyi eğitime sahipsiniz” diyor. Gerçekten de reformlarla birlikte kız çocuklarının da eğitim almaya başladığı aydınlanma yıllarının başlangıcında geçiyor olaylar. Anne ve Mary Latince’nin yanı sıra iyi Fransızca öğreniyorlar ve özellikle Anne, din felsefesine meraklı bir genç kadın. Bu konuda bilgi sahibi olduğunu, İngiliz kilisesinin Vatikan’dan ayrılma sürecinde oynadığı önemli rolle ortaya koyuyor. O sadece kendi çıkarlarını düşünen, kralı elde etmeye çalışan basit bir kadın değil, aynı zamanda dini reformlardan yana biri. Fakat Gregory’nin romanı da film gibi bu tür tarihi bilgilerle fazla ilgilenmiyor. Odak noktası olarak kişisel yaşamları seçiyor.
Ve bu kişisel yaşamlar içinde Mary ve Anne ve Henry adlı üç kişinin entrikalı, erotik ve de bir hayli kanlı öykülerini anlatıyor. Boleyn kızlarının annelerinin ikinci önemli sözü (belki de filmin en güçlü çözülme sahnesinde) kadının güç sahibi olmak için ne yapması gerektiğini kızı Anne’a Fransa’ya sürgüne yollamadan önce söylüyor. Kızına güç sahibi kadınların bu gücü nasıl ele geçirdiklerini izlemesini öğütlüyor.
Son yıllarda Amerikalı oyuncular kendilerini İngiliz dönem filmlerinde daha iyi göstereceklerine karar verdikleri için olsa gerek, Meryl Streep’in (Fransız Teğmenin Kadını) izinden gidenlerin sayısı çoğaldı. Anne Hathaway tarafından canlandırılan Jane Austen rolünde hayal kırıklığına uğrayanlar, bu filmde Natalie Portman, Scarlett Johansson, ve Eric Bana’dan oluşan üç Amerikalı oyuncunun başarılı portrelerini görecekler.
Boleyn Kızı / Philippa Gregory / çev.: Canan Sakarya / Artemis Yayınları / 820 sayfa.
Kral ve kraliçelerin özel yaşamları hakkında bilgi sahibiysem, o hükümdar mutlaka sevdiğim bir sanatçı, yazar ya da bestecinin hayatında önemli bir rol oynadığındandır. İngiltere kralı VIII. Henry hakkında bilgilerimi Thomas More sayesinde, kraliçe I. Elizabeth hakkındaki bilgilerimiyse Shakespeare sayesinde edindim.
Anne Boleyn, hem Kral Henry’nin başını vurdurduğu ikinci eşi olarak hem de küçük yaşta öksüz kalan Elizabeth’in annesi olduğu için, İngiltere tarihinin en merak edilen kişilerinden biridir. Neyse ki, popüler roman yazarlarının ve Hollywood’un gözdesi olarak Anne Boleyn hakkında bilmek istediğimizden çok daha fazlasını öğrendik. Her pembe dizide aranan aşk, nefret ve ihanet öyküleriyle dolu yaşamıyla sinemanın olduğu kadar televizyon dizilerinin de baş kahramanı olarak çok kez karşımıza çıktı Anne.
Geçtiğimiz hafta vizyona giren “Boleyn Kızı” adlı film, tarihi gerçeklerden uzak bir Anne Boleyn ve kız kardeşi portresi sunuyor seyirciye. Filmin uyarlandığı roman, tarihi gerçeklik iddiası taşıyan bir eser değil, bu yüzden de filmi görkemli kıyafetler içinde, muazzam saray dekorlarında geçen bir pembe dizi niyetine seyretmek daha yararlı olur.
İlk başta, filmde ısrarla Anne Boleyn’in küçük kız kardeşi olduğu söylenen Mary, aslında birkaç yaş büyük ablası. Tarihçiler Anne Boleyn’in doğduğu yılı kesin olarak söyleyemeseler de, Mary’nin abla olduğu konusunda hem fikirler. Bu konu önemsiz görünse de, roman ve film, kendinden önce evlenen küçük kız kardeş karşısında burukluk hisseden abla rolünü Anne için uygun görmüş. Ayrıca bilinen bir başka tarihi olgu, Mary’nin filmde canlandırıldığı gibi, köylü masumiyeti taşıyan pembe yanaklı saf bir kız (Scarlett Johansson) olmadığı. Mary de kardeşi Anne gibi Fransız sarayında vakit geçiriyor, tarihi birkaç metinde “çok erkeğin yatağından geçtiği” sözleri geçiyor. Ayrıca Fransız kralının metresi olduğu söylentileri de İngiltere’ye ulaşıyor.
Filme kaynaklık eden Philippa Gregory’nin romanı da, Mary karakterini tarihsel doğrularıyla ele almıyor. Tam bir macera/aşk romanı havasında yazılmış olmasına rağmen, yazarın bütün öyküyü Mary’nin ağzından birinci tekil şahısta anlatmış olması romanı hoş ve farklı kılıyor. İki kardeş arasında bazen ezen, bazen ezilen olmak; bazen kıskanan bazen de kıskanılan olmak, her kardeşi olanın bildiği bir şeydir. Roman bu duyguyu incelikle vermeyi başarıyor. Mary’nin duyguları, kardeşine karşı hissettikleri, zaman içinde değişip gelişiyor. Küçük kızken başlayan yakınlıkları, baba ve dayılarının onları sarayda pazarlamaları sırasında değişiyor, sonunda ise birbirlerini anlayan ve güvenen iki kadın olarak noktalanıyor.
Roman ve filmin tarihi gerçeklerle örtüşmemesini dert etmezsek, 16. yüzyılda kadınların güce nasıl eriştiklerini ve güçlü kalmak için ne denli özveride bulunmaları gerektiğini güzel gösteriyor. Yer ve zamandan bağımsız olarak seyredersek öyküyü, erkeklerin iktidar savaşında kadınlara biçtikleri oyuncak rolünü de görmemizi sağlıyor. Filmin en önemli iki mesajını Boleyn kızlarının annesi (Kristin Scott Thomas) veriyor. Birincisinde sitem oldu bir ifadeyle “benim hiç sahip olmadığım bir şeye, iyi eğitime sahipsiniz” diyor. Gerçekten de reformlarla birlikte kız çocuklarının da eğitim almaya başladığı aydınlanma yıllarının başlangıcında geçiyor olaylar. Anne ve Mary Latince’nin yanı sıra iyi Fransızca öğreniyorlar ve özellikle Anne, din felsefesine meraklı bir genç kadın. Bu konuda bilgi sahibi olduğunu, İngiliz kilisesinin Vatikan’dan ayrılma sürecinde oynadığı önemli rolle ortaya koyuyor. O sadece kendi çıkarlarını düşünen, kralı elde etmeye çalışan basit bir kadın değil, aynı zamanda dini reformlardan yana biri. Fakat Gregory’nin romanı da film gibi bu tür tarihi bilgilerle fazla ilgilenmiyor. Odak noktası olarak kişisel yaşamları seçiyor.
Ve bu kişisel yaşamlar içinde Mary ve Anne ve Henry adlı üç kişinin entrikalı, erotik ve de bir hayli kanlı öykülerini anlatıyor. Boleyn kızlarının annelerinin ikinci önemli sözü (belki de filmin en güçlü çözülme sahnesinde) kadının güç sahibi olmak için ne yapması gerektiğini kızı Anne’a Fransa’ya sürgüne yollamadan önce söylüyor. Kızına güç sahibi kadınların bu gücü nasıl ele geçirdiklerini izlemesini öğütlüyor.
Son yıllarda Amerikalı oyuncular kendilerini İngiliz dönem filmlerinde daha iyi göstereceklerine karar verdikleri için olsa gerek, Meryl Streep’in (Fransız Teğmenin Kadını) izinden gidenlerin sayısı çoğaldı. Anne Hathaway tarafından canlandırılan Jane Austen rolünde hayal kırıklığına uğrayanlar, bu filmde Natalie Portman, Scarlett Johansson, ve Eric Bana’dan oluşan üç Amerikalı oyuncunun başarılı portrelerini görecekler.
Boleyn Kızı / Philippa Gregory / çev.: Canan Sakarya / Artemis Yayınları / 820 sayfa.
(Bu yazı 3 Haziran 2008 tarihli Taraf gazetesinde yayınlanmıştır.)
3 yorum:
çok güzel bir yazı. filmi merak ettim doğrusu.
ben suanda romanını okuyorum ve çok begendim 818 sayfayı bitirmek zor gözüküyodu ama 2 günde 530 sayfa okudum ve harika bi roman filmini merak ettim izlemek isterim teşşekürler
hayatını kitaplara adayan güçlü bir okuyucuyum tarza bağlı kalmamakla birlikte çoğunlukla tercih ettiğim tarihi romanların en güzellerinden biriydi boleyn kızı; fakat şunu söylemekte fayda görüyorumki hakikaten tarihi roman adı altındaki bir kitap için fazlasıyla kişiselleştirilmiş boleyn kızını çok beğenen okurlar için söylüyorum birde 'rüzgar gibi geçti' yi okumalısınız
Yorum Gönder